22 października 2018 r. w Sali Konferencyjnej Urzędu Marszałkowskiego w Rzeszowie odbył się Podkarpacki Konwent Regionalny zorganizowany przez Fundację Aktywizacja. Konwent to jedno z 12 regionalnych spotkań poprzedzających IV Kongres Osób z Niepełnosprawnościami „Za niezależnym życiem”. Głównym tematem konwentu  była praca osób z niepełnosprawnością, ze szczególnym uwzględnieniem ludzi młodych.

Spotkanie zainaugurowała  Dyrektor Oddziału Fundacji Aktywizacja w Rzeszowie  Katarzyna Kędzior-Łątka, witając zgromadzonych gości. Pierwszą prelegentką była Agata  Gawska  – Senior ekspertka ds. rynku pracy, członkini Krajowej Rady Konsultacyjnej ds. Osób Niepełnosprawnych przy Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, która przedstawiła temat: „Konwencja ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami
a wyzwania dla polskiego rynku pracy”.

Na początku prelegentka zapoznała zgromadzonych ze szczegółami dotyczącymi konwentu, poprzedzającego kongres. Kongres Osób z Niepełnosprawnościami to cykliczne wydarzenie gromadzące około 500 osób z niepełnosprawnością. Efektem III Kongresu był pakiet systemowych zmian „Za niezależnym życiem” – projekty 3 nowych ustaw oraz nowelizacja 40 istniejących.

Ekspertka przypomniała  art.27 Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych dotyczący prawa do pracy na zasadach równości z innymi osobami oraz prawa do integracji. Komitet ONZ sprawdzając, jak polski rząd realizuje konwencję, zgłosił do poprawy m.in. ilość osób z niepełnosprawnością zatrudnianą przez administrację państwową, która obecne jest za mała. Żadne z ministerstw nie spełnia obowiązujących 6% zatrudnienia osób z niepełnosprawnością.

Następnie omówiono główne wyzwania rynku pracy w Polsce. Paradoksem jest, że 51% pracodawców ma problemy ze znalezieniem kandydatów do pracy, 83% przedsiębiorstw wskazało na brak pracowników, a wśród osób z niepełnosprawnością pracuje tylko co czwarta.  . Około 1,6 mln osób z niepełnosprawnością w wieku aktywności zawodowej funkcjonuje poza rynkiem pracy, co oznacza niewykorzystany zasób pracy w Polsce. Ponieważ otwartość pracodawców się zwiększa, więc wyzwaniem jest większa otwartość osób z niepełnosprawnością na rynek pracy oraz zwiększenie motywacji do podejmowania pracy.

Agata  Gawska  – Senior ekspertka ds. rynku pracy

Postulaty kongresu to:

• likwidacja pułapki rentowej
• bon na start
• systemowe wsparcie osób z niepełnosprawnością o większych potrzebach wsparcia m.in. gwarantowane ustawą zatrudnienie wspomagane czy asystent pracy.

W obszarze wsparcia dla pracodawców:

• wprowadzenie dodatkowych programów dla pracodawców
• współpraca realizacyjna wyspecjalizowanych NGO.

Przedstawicielka Podkarpackiego Oddziału PFRON Agnieszka Ulak w wystąpieniu: „Działania i programy PFRON na rzecz wsparcia aktywizacji młodych osób z niepełnosprawnościami” zapoznała zgromadzonych ze szczegółami finansowania rynku pracy przez PFRON. Przedstawiła programy dedykowane osobom z niepełnosprawnością i osobom młodym, czyli:

• Program Absolwent
• Stabilne zatrudnienie
• Rehabilitacja 25 plus
• Program Aktywny Samorząd
• Partnerstwo dla osób z niepełnosprawnością

Kierunki działań PFRON to zwiększenie samodzielności osób z niepełnosprawnością, wzrost aktywności oraz zwiększenie dostępu ON do informacji. Na zakończenie wystąpienia przedstawicielka PFRON poinformowała o planowanych w drugiej połowie listopada targach pracy dla osób z niepełnoprawnością, jakie odbędą się w Urzędzie Wojewódzkim.

Agnieszka Ulak -Przedstawicielka Podkarpackiego Oddziału PFRON

„Wybrane formy aktywizacji zawodowej i społecznej młodych osób z niepełnosprawnościami” przedstawił w swoim wykładzie Marek Kasza – prawnik Fundacji Aktywizacja, Oddział w Rzeszowie.

Jak zaznaczył mówca, praca zawodowa jest podstawową formą rehabilitacji osób z niepełnosprawnością, oprócz zabezpieczenia finansowego jest też formą integracji oraz sposobem na odzyskanie wiary w siebie. Formami wsparcia są m.in. przywileje dla pracowników z niepełnosprawnością: skrócony czas pracy, dodatkowy urlop wypoczynkowy, formy zatrudnienia wspomaganego poprzez zawodowego asystenta pracy lub trenera pracy. Inną formą wsparcia są staże zawodowe (od 1 do 12 miesięcy) sprzyjające wykonaniu pierwszego kroku oraz stypendia w kwotach  120% wysokości aktualnego zasiłku dla bezrobotnych.

Kolejna forma to szkolenia zawodowe finansowane i organizowane przez Powiatowe Urzędy Pracy, których warunkiem odbycia jest zarejestrowanie się w urzędzie pracy oraz utrata zdolności do wykonywanej dotychczas pracy. Można skorzystać również z doradztwa zawodowego, pomagającego ocenić możliwości i predyspozycje oraz realną możliwość zatrudnienia w preferowanym zawodzie. Powiatowe Urzędy Pracy oraz agencje zatrudnienia i organizacje pozarządowe zajmują się również pośrednictwem pracy.

Marek Kasza – prawnik Fundacji Aktywizacja, Oddział w Rzeszowie

Trener pracy współpracując z doradcą zawodowym i psychologiem to instytucja, której beneficjentem są osoby, mające trudności w znalezieniu zatrudnienia oraz oferująca pomoc na dalszych etapach aktywizacji zawodowej. Osoby, które nie radzą sobie na otwartym rynku pracy mogą skorzystać z formy wspomagania jaką są Zakłady Pracy Chronionej oraz Zakłady Aktywizacji Zawodowej.

Osoby niezdolne do pracy mogą skorzystać z formy wsparcia jaką są warsztaty terapii zajęciowej, które mają za zadanie usprawnianie fizyczne, psychiczne oraz preorientację zawodową. Na zakończenie prelegent podkreślił, że istnieją pewne bariery jak odległość miejsca zamieszkania od miejsca pracy lub bariery architektoniczne, ale zanikające obecnie powinny być bariery związane z motywacją do podejmowania zatrudnienia.

Po przerwie odbył się panel dyskusyjny,, Osoby z niepełnosprawnościami na rynku pracy –szanse i zagrożenia dla młodego pokolenia”moderowany przez dr Monikę Struck-Peregończyk z Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie.

W dyskusji na temat rynku pracy osób z niepełnosprawnościami wzięli udział:

Mariusz Mituś  reprezentujący Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Koło w Jarosławiu, Anna Kołodziej z Biura ds. Osób Niepełnosprawnych Uniwersytetu Rzeszowskiego, Małgorzata Musiałek  z Polskiego Związku Niewidomych Okręg Podkarpacki, Andrzej Rudek reprezentujący Fundację Rudek dla życia oraz Stanisław Sybicki prezes Stowarzyszenia Pomocy Osobom Niepełnosprawnym „Iskierka„, nauczyciel Zespołu Szkół Specjalnych w Kolbuszowej Dolnej.

Od lewej: Mariusz Mituś, Małgorzata Musiałek, Anna Kołodziej, Andrzej Rudek, Anna Kołodziej, Stanisław Sybicki

Prelegenci podzielili się swoim bogatym doświadczeniem w organizowaniu pomocy osobom z niepełnosprawnością w procesie kształcenia, orientacji zawodowej oraz poszukiwaniu i utrzymaniu pracy.

W dyskusji głos zabrała Pełnomocnik Burmistrza Brzozowa  ds. Osób Niepełnosprawnych – Alicja Tomoń,  postulowała ona konieczność powołania osób, które zespołowo mogłyby spinać wszystkie działania środowiska na rzecz osób z niepełnosprawnością, aby odpowiednio koordynować pracę na rzecz tych osób.

Wystąpili również podopieczni Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością z Koła w Jarosławiu, którzy podzielili się swoimi doświadczeniami z pracy zawodowej oraz jej poszukiwania.

W trakcie konwentu wypracowano postulaty na kongres osób z niepełnosprawnościami. Należą do nich:

• ZAZ-y jako bezpieczna forma prowadząca na otwarty rynek pracy
• Zamiast etykietowania „niezdolny do pracy” na docenianie możliwości
• Organizacja pozarządowej systemowej pracy
• Świadomość i postawy wobec osób z niepełnosprawnością
• Pułapka świadczeniowa
• Zmiana języka orzecznictwa
• Wątek dotyczący obaw rodziny w procesie podejmowania pracy przez osobę z niepełnosprawnością

Po zakończeniu części konferencyjnej konwentu odbyły się targi pracy dla osób z niepełnosprawnościami.

Miejsce spotkania było dostosowane dla osób mających trudności z poruszaniem się,   organizatorzy zapewnili tłumacza polskiego języka migowego.