Nowych terapii czerniaka poszukuje prof. Alina Grzanka wraz z zespołem z Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Terapie te mają skupiać się na biologii nowotworu i celowaniu w te ścieżki molekularne, które są kluczowe dla wzrostu, przerzutowania i odpowiedzi na leczenie.

Czerniak jest najbardziej złośliwą odmianą raka skóry. Wczesne stadia choroby są stosunkowo łatwe do wyleczenia, jednakże terapia zaawansowanego nowotworu lub przerzutu sprawia poważne trudności. Śmiertelność wśród pacjentów, u których stwierdzono przerzuty czerniaka sięga 80 proc. Nowa generacja leków biologicznych spowodowała, że po raz pierwszy statystyki przeżywalności nieznacznie się poprawiły. Jednak naukowcy wciąż poszukują skuteczniejszych metod leczenia.

"Jedną ze strategii zakłócających rozwój nowotworu jest zatrzymanie metabolizmu tworzenia DNA. Deoksyrybonukleotydy są syntezowane przez enzym reduktazę rybonukleotydową. Kluczową dla aktywności tego enzymu jest jej mała podjednostka RRM2. Duży poziom RRM2 obserwuje się w wielu typach nowotworów, w tym również w czerniaku. Ten wysoki poziom powoduje, że systemy naprawy DNA działają bardzo wydajnie. Niestety (…) zmniejszają one skuteczność działania leków przeciwnowotworowych" – tłumaczy prof. Alina Grzanka z Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Jak wyjaśnia, podjednostka RRM2 jest kontrolowana przez cyklinę F. W momencie wykrycia uszkodzenia DNA cyklina F zatrzymuje cykl komórkowy i w ten sposób utrzymuje stabilność materiału genetycznego.

Badacze nie znają do końca działania cykliny F. Wiadomo, że obniża ona aktywność RRM2. W ten sposób cyklina F może spowodować, że oporność komórek nowotworowych na cytostatyki będzie mniejsza. Leki przeciwnowotworowe lepiej zadziałają więc na aktywnie dzielące się komórki raka. Dodatkowo, wzrost ekspresji cykliny F może przywrócić prawidłowe funkcjonowanie systemów kontroli cyklu komórkowego. Tak prowadzona terapia może być efektywniejsza.

Zespół pod kierunkiem prof. Grzanki będzie sprawdzał, czy istnieje różnica w poziomie ekspresji cykliny F w komórkach czerniaka pochodzących z nowotworów pierwotnych i z przerzutów. Sprawdzi, czy rzeczywiście niska ekspresja cykliny F warunkuje lekooporność w komórkach czerniaka i czy zwiększa się wówczas ekspresja RRM2.

Badacze będą regulowali poziom ekspresji cykliny F w komórkach czerniaka, a następnie sprawdzą, jak te zmiany wpłyną na wrażliwość komórek na substancje lecznicze stosowane w terapii oraz promieniowanie UV indukujące uszkodzenia DNA. Upewnią się też, czy zbyt niski poziom cykliny F nie spowoduje, że czerniak będzie "chętniej" przerzutował, stając się bardziej inwazyjny.

"Jeżeli nasza hipoteza okaże się prawdziwa, wyniki niniejszego projektu dadzą podstawę do opracowania strategii leczenia opartej o oś cyklina F/RRM2" – ma nadzieję prof. Grzanka.

Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl