Udział studentów i doktorantów z niepełnosprawnościami wśród ogólnej liczby słuchaczy uczelni wyższych rośnie systematycznie od lat 90-tych. Wciąż jednak jest ich zbyt mało w porównaniu do potencjału tej grupy społecznej.
Blisko 20 lat temu było tylko 826 niepełnosprawnych studentów wśród około 1 mln żaków. Liczba ta stanowiła ledwie 0,08% braci akademickiej. Na szczęście od tamtego momentu współczynnik ten systematycznie rośnie. Przykładowo w roku akademickim 2000/2001 studentów z niepełnosprawnościami było 0,16%, czyli ok. 2,5 tys. osób. Z kolei sześć lat później niepełnosprawni studenci stanowili 1,02% czyli ok. 20 tys. Wskaźnik udziału studentów z niepełnosprawnościami w ostatnich latach oscyluje wokół 2%, lecz w liczbach bezwzględnych maleje. Sytuacja ta jest prawdopodobnie spowodowana niżem demograficznym w wyniku którego spada liczba osób chcących zdobyć wyższe wykształcenie. Obecnie w Polsce studiuje ponad 1,2 mln osób, lecz były momenty, kiedy liczba ta wynosiła ok. 2 mln. Osoby z niepełnosprawnościami najczęściej wybierają uniwersytety. Na drugim miejscu znajdują się wyższe szkoły zawodowe, a na kolejnych pozycjach uczelnie ekonomiczne, techniczne i pedagogiczne.
Mimo, że trend dotyczący obecności studentów z niepełnosprawnością na uczelniach wyższych jest pozytywny, wciąż jest miejsce, aby takich osób ich więcej. Nie tylko tych z problemami narządów ruchu (choć jest ich najwięcej), ale również studentów niesłyszących, słabosłyszących, niewidomych czy słabowidzących. Warto też pamiętać o młodych ludziach z chorobami przewlekłymi. Przyjmuje się, że stanowią oni około 10% społeczeństwa, jednakże wśród studentów jest ich pięć razy mniej. Co więcej, jak podaje Narodowy Spis Ludności z 2012 roku – odsetek niepełnosprawnych osób z wyższym wykształceniem wynosił 7,6%. Natomiast w grupie osób zdrowych współczynnik ten to 17,5%, czyli ponad dwa razy więcej. W ciągu następnych kilku lat te dysproporcje jeszcze się zwiększyły – z 9% do 26%.
Polskie prawo zapewnia równy dostęp do szkolnictwa wyższego osobom z niepełnosprawnościami. Ustawa o szkolnictwie wyższym wymaga od uczelni wyższych stwarzania studentom z niepełnosprawnością i doktorantom warunków do pełnego udziału w procesie kształcenia i w badaniach naukowych. Z wywiązywaniem się z tych zaleceń bywa jednak różnie.
Artykuł jest jednym z elementów kampanii ,,Nauka bez Barier’’ na rzecz dostępności nauki i szkolnictwa wyższego dla osób z niepełnosprawnością.
Więcej na: www.naukabezbarier.pl
Publikacja finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą ,,DIALOG’’ w latach 2019-2020
