Badania dotyczące możliwości zastosowania immunoterapii opartej na szczepionkach zawierających DNA i nanocząstki do walki z chorobami nowotworowym prowadzą naukowcy z Uniwersytetu Łódzkiego. Współpracują przy tym z ekspertami z Łotwy, Ukrainy i Szwecji.
„W badaniach in vivo z udziałem myszy potwierdziliśmy, że wybrane nanocząstki – kompleksując DNA – mogą mieć zastosowanie w immunoterapii, która jest obiecującą, innowacyjną, nieinwazyjną i nietoksyczną metodą walki z nowotworami” – mówi prof. Maria Bryszewska, kierownik Katedry Biofizyki Ogólnej Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska UŁ.
Projekt „Twinning on DNA-based cancer vaccines” (VACTRAIN) realizowany jest przez międzynarodowe konsorcjum złożone z badaczy z czterech europejskich krajów. Finansowany jest z grantu KE w ramach programu Horyzont 2020 (program Twinning).
Koordynatorem projektu jest Uniwersytet Riga Stradins z Łotwy, a w skład konsorcjum wchodzą również: UŁ, Instytut Karolinska ze Szwecji i Instytut R.E. Kavetsky’ego w Kijowie.
Głównym założeniem projektu VACTRAIN jest wzmocnienie badań naukowych w dziedzinie biomedycyny i technologii medycznych na Uniwersytecie w Rydze poprzez połączenie z dwoma wiodącymi na świecie instytutami badawczymi: Uniwersytetem Łódzkim i Instytutem Karolinska. Innym celem jest zaangażowanie partnera z kraju stowarzyszonego z UE – w tym przypadku ukraińskiego Instytutu R.E. Kavetsky’ego z Kijowa, w ramach integracji we wspólnej przestrzeni europejskich badań.
Celem naukowym projektu jest badanie możliwości zastosowania immunoterapii opartej na szczepionkach zawierających DNA i nanocząstki, do walki z chorobami nowotworowymi.
Immunoterapia nowotworów to strategia leczenia oparta na aktywacji układu immunologicznego. Jej zaletą jest mała inwazyjność i niska szkodliwość dla chorego. Zastosowanie nanocząstek jako nośników DNA umożliwia precyzyjne skierowanie czynnika terapeutycznego do ogniska nowotworowego, dzięki czemu sąsiednie zdrowe komórki i tkanki nie ulegają zniszczeniu.
Naukowcy podkreślają, że rekombinanty DNA są jednym z typów antygenów stosowanych w szczepionkach. Z racji na ujemny ładunek łatwo tworzą „pary” z dodatnio naładowanymi nanocząstkami.
Katedra Biofizyki Ogólnej UŁ od kilkunastu lat zajmuje się szeroko pojętą problematyką badania biologicznych właściwości i zastosowania nanocząstek. Do badań łódzcy naukowcy wykorzystują tzw. dendrymery – polimery, które posiadają strukturę przypominającą koronę drzewa, którego „gałęzie” i przestrzenie pomiędzy nimi stanowią liczne miejsca przyłączenia potencjalnych leków, genów, barwników itp.
Zdaniem badaczy zastosowanie dendrymerów daje możliwość przeniesienia dużej porcji leku jednorazowo, czy też przeniesienia różnych substancji jednocześnie.
Naukowcy podkreślają, że badania w warunkach in vitro, polegające na charakterystyce właściwości fizykochemicznych i biologicznych kompleksów DNA z dendrymerami, pozwoliły wyłonić najlepszych kandydatów na nośniki DNA do komórek nowotworowych.
Natomiast badania in vivo z udziałem myszy potwierdziły, że wybrane nanocząstki – przenosząc DNA – mogą mieć zastosowanie w immunoterapii, będącej nieinwazyjną i nietoksyczną metodą walki z nowotworami.
Zastrzegają jednocześnie, że droga do zastosowania tej formy terapii u pacjentów jest jeszcze daleka. Każdy potencjalny lek musi bowiem przejść szereg testów i badań przedklinicznych i klinicznych, które często trwają latami. „Jednakże etap na którym jesteśmy jest niezbędny, i co ważne, daje obiecujące wyniki” – ocenia prof. Maria Bryszewska.
W ramach projektu VACTRAIN zespoły z Polski i Szwecji szkolą badaczy z Łotwy i Ukrainy w obszarze badań immunoterapeutyków przeciwnowotworowych.
