Mimo tego, że statystycznie przemoc domowa wobec kobiet jest dużo częstszym zjawiskiem, to istnieje także przemoc wobec mężczyzn powodowana przez kobiety. W mniejszej skali jest to przemoc fizyczna, ale najczęściej kobiety stosują przemoc psychiczną, emocjonalną. Szantaż emocjonalny, obrażanie się, „ciche dni”.

Stereotypy męskości

Zwłaszcza regularna przemoc psychiczna, może bardzo źle wpływać na psychikę i poczucie wartości mężczyzny. Warto pamiętać, że mężczyzna jest także złożony z emocji. Stąd też często biorą się problemy z agresją. Nadal prym wiedzie wychowanie typu „chłopaki nie płaczą”, a emocje muszą znaleźć gdzieś ujście. W związku z tym mężczyźni, albo są skłonni do agresji wobec innych, lub autoagresji.

Z tego samego powodu, mężczyźni rzadziej zgłaszają przemoc, którą wyrządzają kobiety. Ponieważ, o ile pobicie podczas bójki jest „męskie”, tak już przemoc otrzymana ze strony kobiety, to dla niektórych powód do niewybrednych żartów. Niestety, tego typu „żarty” są kierowane zarówno ze strony mężczyzn jak i kobiet…

Przemoc wobec mężczyzn

Zdarzają się także gwałty na mężczyznach, nie tylko na tle homofobicznym. Może być to pod wpływem wcześniej wspomnianego szantażu emocjonalnego i gróźb. Na przykład, zakończenia związku, czy po podaniu środków odurzających.

I owszem, często jeśli kobieta jest ofiarą przemocy psychicznej, jeśli jej partner jest na przykład
narcyzem i stosuje wobec swojej kobiety sztuczki psychologiczne, które mają wyprowadzić ją z równowagi i doprowadzić do tego, żeby w ostateczności to on mógł nazwać się ofiarą, to jest po prostu manipulacja. Tak samo w przypadku, jeśli odkryjemy oszustwa, zdradę, albo po prostu kiedy jesteśmy nieszanowane, to tkwiąc w takim układzie, mogą puścić nerwy. Ale zdarza się i tak, że mężczyzna, który nie robi nic złego, jest też ofiarą.

Niestety dużo rzadziej są składane raporty zgłoszeń w przypadkach przemocy wobec mężczyzn. Rzadziej jest im udzielana pomoc, są po prostu zbywani.

Istnieją kobiety, które biją swoich mężczyzn wykorzystując fakt, że ich partner jest dobrej
postury i szantażują, że nikt im nie uwierzy. Sędziowie wielokrotnie oddalają sprawy, lub zasądzają na korzyść katek, wyśmiewają ofiary, nie dopuszczają dowodów.

Przemoc może obrać różne oblicza. Nadmierna, bezpodstawna kontrola, szantaż, groźby, uciekanie się do różnych sposobów, publiczne wyśmiewanie intymnych części ciała partnera, żeby podkopywać pewność siebie, zniszczyć samoocenę i upokorzyć partnera.

Statystyki dotyczące przemocy wobec mężczyzn

Na podstawie procedury Niebieskiej Karty policja szacuje, że mężczyzn, ofiar przemocy kobiet, jest kilkukrotnie mniej. Ale jeżeli jakieś zjawisko występuje rzadziej, to nie znaczy, że możemy zamykać na nie oczy. Samo niedopuszczanie pewnej narracji do obiegu publicznego można uznać za przemoc symboliczną. Nie wiemy, jak wielka jest tzw. ciemna liczba, czyli liczba przypadków niezgłaszanych. To może być nawet 80 proc.

Inne statystyki można znaleźć w raporcie CBOS z lutego 2019 roku na temat
przemocy i konfliktów w domu. Średnio co dziesiąty ankietowany będący kiedykolwiek w stałym związku przyznał, że doświadczył przemocy fizycznej ze strony swojego partnera/partnerki. Kobiety częściej niż mężczyźni deklarowały, że były bite przez partnerów (12% wobec 8%), natomiast to mężczyźni częściej przyznawali, że doświadczali którejś z form przemocy psychicznej (nawet 16% w stosunku do 11% kobiet).

Badania TNS OBOP(2020.r.), przeprowadzone na zlecenie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, wskazują, że przemoc w rodzinie to rzeczywistość prawie w jednakowym stopniu dotykająca obu płci. Według analiz, 39% kobiet i 32% mężczyzn to ofiary różnych strategii znęcania się przez współmałżonka. Wyjątkiem jest liczba zabójstw, których częściej dokonują mężowie na żonach.

W policyjnych statystykach dotyczących realizacji procedury „Niebieskie Karty”, w 2019 roku odnotowano 10.676 zgłoszeń związanych z przemocą, kiedy to ofiarami byli mężczyźni. To 12,1% ogółu zgłoszeń dotyczących przemocy w rodzinie. 

Ogółem liczba osób podejrzewanych o dopuszczanie się przemocy wobec swoich domowników w 2020 r. wyniosła 73 228, w tym 6677 kobiet, 66 198 mężczyzn.

W ostatnich latach odnotowano wzrost częstotliwości zgłaszania faktu doznawania przemocy przez mężczyzn, z kolei w przypadku kobiet – spadek. Niektórzy autorzy dowodzą, że kobiety są tak samo agresywne w związkach partnerskich, jak mężczyźni (np. Johnson & Ferraro, 2000). Różne mogą być natomiast rodzaje stosowanej przemocy przez te dwie grupy.

Organizacje pomocowe

W Wielkiej Brytanii można odnaleźć takie organizacje jak Man Kind, Men’s Aid, Men’s Advice Line i wiele innych, które zajmują się udzielaniem wsparcia krzywdzonym mężczyznom. Sam fakt ich istnienia w publicznej przestrzeni sprawia, że problem jest bardziej dostrzegany przez ogół społeczeństwa. W Polsce na szczęście działają organizacje, które udzielają pomocy wszystkim pokrzywdzonym niezależnie od płci, natomiast brakuje organizacji, które zajmowałyby się tylko prawami pokrzywdzonych mężczyzn, co być może wpływałoby korzystniej na decyzję o sięgnięciu po pomoc przez tę grupę osób.

Wpływ na stan psychiczny

W przypadku rozwodu opieka nad dziećmi jest zazwyczaj przyznawana przez sąd matkom. Lęk o utratę dziecka w przypadku mężczyzn jest tak samo silny, jak w u kobiet. Bardzo często przeważa szalę, aby nie walczyć i zachować milczenie. Kwestia emocjonalna wobec dzieci sprawia, że także mężczyźni decydują się pozostać w toksycznym, przemocowym związku.

Przemocowa relacja silnie wpływa na stan zdrowia psychicznego ofiary. Niesie za sobą szereg bolesnych konsekwencji, zaś poczucie osamotnienia w swoim cierpieniu dodatkowo je potęguje. 

Kobiety częściej stosują bardziej wyrafinowane formy przemocy, jak manipulacja czy szantaż emocjonalny. Skutki są jednak podobne – zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Przemoc psychiczna może prowadzić do zespołu stresu pourazowego PTSD, wyczerpania psychicznego lub depresji.

Mężczyzna, który przez wiele lat jest poddawany działaniom agresywnym, przede wszystkim ma obniżony nastrój. Odczuwa stany lękowe, charakteryzuje się niską samooceną, nie akceptuje samego siebie, do tego dochodzi coraz mniejsza umiejętność radzenia sobie z problemami życia codziennego. Dlatego maltretowany mężczyzna zatraca poczucie własnej tożsamości, jest bezsilny, czuje się bezwartościowy. Swoje odczucia najczęściej zrzuca na karb przepracowania, nadmiernego obciążenia obowiązkami. Ten zniekształcony obraz siebie prowadzi nieuchronnie do objawów różnych schorzeń psychosomatycznych, czyli takich, które mają swoje podłoże w psychice.

Na co zwracać uwagę?

Na co należy zwrócić szczególną uwagę już na początku związku, co powinno być dla nas ostrzeżeniem, bez względu na płeć?

Kontrola, niechęć do kompromisów, brak zaufania. I wszystkie agresywne zachowania. Warto zwrócić uwagę na to, jak osoba, z którą się spotykamy, mówi o swoich byłych partnerach. Zarówno zbyt pozytywny, jak i negatywny sposób może być niepokojący i nieść ryzyko porównywania, stawiania nas na pozycji deficytu. 

Inne sygnały to zaborczość i zazdrość, nieuzasadnione oskarżanie o flirty, izolowanie. Deprecjonowanie, doprowadzanie do poczucia braku własnej wartości. Coraz gorsze samopoczucie – doświadczanie bezsilności, lęku, wstydu. Zabezpieczanie się przed ryzykiem awantury lub martwienie się, jak partnerka zareaguje na to, co chce się powiedzieć lub zrobić. Znieczulanie się alkoholem lub innymi substancjami.

Pomoc ofiarom przemocy

Warto zacząć od edukowania.

Na temat tego, czym jest przemoc – zwłaszcza ta psychiczna, jakie są jej przejawy i jakie mogą być skutki pozostawania w takiej relacji. Kolejny obszar do edukacji – to prawo mężczyzn do
przeżywania i mówienia o emocjach – także tych trudnych, mniej akceptowanych społecznie.

Należy też zachęcać do sięgania po profesjonalną pomoc – konsultacja z psychoterapeutą. Praca z osobą doświadczającą przemocy jest trudna i często czasochłonna, ponieważ toksyczne relacja przyciągają jak magnez. Wyrwanie kogoś z powtarzających się schematów wymaga wiedzy i doświadczenia.

Statystyki są nieubłagane. Z roku na rok problem przemocy wobec mężczyzn rośnie, a świadomość tego tematu wciąż jest zbyt mała.

Jeżeli sam padłeś ofiarą przemocy – nie czekaj. Ogólnopolski telefon dla ofiar przemocy w rodzinie „Niebieska Linia” 800-12-00-02 czynny jest przez całą dobę. Dzwoniąc pod podany numer, uzyskasz wsparcie, pomoc psychologiczną i informacje o możliwościach uzyskania pomocy najbliżej miejsca zamieszkania.

Przemoc domowa to przestępstwo znęcania się nad rodziną, które na mocy artykułu 207 Kodeksu karnego jest ścigane z urzędu, a więc do wszczęcia postępowania nie jest konieczne złożenie skargi przez pokrzywdzonego. Komenda Główna Policji i Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wprowadziły od 1998 roku procedurę „Niebieska Karta”, która określa sposób postępowania podczas interwencji w przypadkach przemocy domowej.

Kiedy można stwierdzić, że kobieta dopuszcza się przemocy?

• Izolowanie partnera – podsłuchiwanie lub blokowanie rozmów telefonicznych, ograniczanie lub uniemożliwianie spotkań z przyjaciółmi czy rodziną.
• Grożenie odejściem od partnera, zabraniem mu dzieci, dąsanie się, obrażanie, straszenie, że popełni się samobójstwo.
• Agresja słowna – destruktywna krytyka, ubliżanie, drwiny, krzyki, wyzwiska, obelgi, werbalne groźby, oskarżenia, pomówienia, plotki.
• Przemoc fizyczna – popychanie, ściskanie, policzkowanie, szczypanie, drapanie.
• Przemoc seksualna – zmuszanie do odbycia stosunków seksualnych, wyśmiewanie się z jego niesprawności seksualnej, chłód emocjonalny.
• Brak szacunku – permanentne upokarzanie ofiary, lekceważenie go, odmawianie udzielenia pomocy, wydzielanie pieniędzy.
• Nękanie partnera – zawstydzanie go przed innymi ludźmi, śledzenie, kontrola ofiary.
• Nadużycie zaufania – notoryczne kłamstwa, zdrady, niedotrzymywanie obietnic, łamanie wspólnych ustaleń, okazywanie zazdrości
• Groźby – zastraszanie partnera, tłuczenie przedmiotów, agresywna gestykulacja.
• Wypieranie się przemocy – obietnice poprawy, błaganie partnera o przebaczenie, obwinianie męża za napady złości („Sprowokowałeś mnie do takiego zachowania”), zaprzeczanie, że w ogóle dopuściło się agresji na partnerze.

Przemoc psychiczna wobec mężczyzn spotyka się najczęściej z brakiem reakcji ze strony
policji i dyskryminacją ze strony sądu, co zniechęca do szukania pomocy. Jednak problem jest coraz bardziej popularny i w 1977 roku wprowadzono nawet naukowy termin – „zespół maltretowanego męża”.

Mężczyzna wstydzi się przyznać, że żona go bije, bo burzy w ten sposób stereotyp macho. Nie umie „ustawić” własnej żony – to znaczy, że jest mięczakiem i słabeuszem. Bity mężczyzna jest raczej powodem do śmiechów, drwin i wywołuje uśmiech politowania zamiast współczucie.

Pojęcia „syndrom bitego męża” jako pierwsza użyła pod koniec lat 70. Susane Steinmetz, amerykańska badaczka przemocy w rodzinie.

Podsumowanie

Najważniejsze czynniki wspomagające poprawę sytuacji:

Rola Edukacji i Świadomości Społecznej: Budowanie świadomości społecznej jest kluczowe. Niezbędna jest edukacja na temat toksycznych norm społecznych oraz promocja zdrowych relacji. Ważne jest, aby społeczeństwo rozumiało, że przemoc wobec mężczyzn jest równie nieakceptowalna, co przemoc wobec kobiet.

Wsparcie dla Ofiar: Stworzenie bezpiecznych przestrzeni, w których mężczyźni mogą szukać wsparcia, to kluczowy krok. Organizacje non-profit i linie wsparcia powinny dostarczać pomoc zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet, tworząc zasady równości i szacunku.

Walka z przemocą wobec mężczyzn wymaga zmiany kulturowego podejścia do męskości, zwiększenia świadomości problemu oraz dostarczenia odpowiednich zasobów i wsparcia dla ofiar. Społeczeństwo musi być gotowe zaakceptować mężczyzn jako ofiary przemocy i wspierać ich w procesie przeciwdziałania tej formie krzywdzenia. To tylko poprzez wspólne wysiłki i zrozumienie możemy stworzyć bardziej sprawiedliwe i bezpieczne społeczeństwo dla wszystkich.

Mój Instagram: http://instagram.com/comarkaaa

Opracowanie: Karolina Szylar

Poprzedni wpis: