Corocznie z dniem pierwszego września rozlega się dzwonek przypominający o tym, że zaczyna się nowy rok szkolny. Rodzice dzieci z niepełnosprawnościami nierzadko boją się posyłać swoje pociechy do szkół. Powodem jest brak wiedzy na temat przysługujących im praw ułatwiających funkcjonowanie w środowisku szkolnym. Z dzisiejszego artykułu dowiemy się co przysługuje dzieciom niepełnosprawnym podczas procesu edukacyjnego.
Orzeczenie o kształceniu specjalnym
Pierwszym krokiem, aby ułatwić swojemu dziecku funkcjonowanie w szkole jest wyrobienie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. W tym celu należy udać się do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Po przeprowadzeniu odpowiednich badań poradnia wystawi orzeczenie. Dokument zawiera wszelkie informacje dotyczące odpowiedzi na pytanie „Co możesz zrobić, aby Twoje dziecko nie odczuło posiadanej dysfunkcji przebywając w murach szkoły?”
Kształcenie specjalne – co dalej?
Po otrzymaniu orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dobrze jest udać się do placówki w której będzie uczyło się nasze dziecko celem przedłożenia dokumentu dyrekcji szkoły. Dyrektor po zapoznaniu się z potrzebami ucznia jest zobowiązany do ich zapewnienia.
Obowiązki szkoły
Każde dziecko chce czuć się dobrze w środowisku szkolnym. Placówka winna spełnić kilka warunków. Dzięki temu osoba ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi będzie czuła się integralną częścią szkolnej społeczności. Obowiązkami szkoły są:
- Zajęcia dostosowane do niepełnosprawności i ograniczeń ucznia
- Sprzęt specjalistyczny oraz środki dydaktyczne odpowiednie dla możliwości i potrzeb ucznia
- Zajęcia specjalistyczne o charakterze terapeutycznym
- Integracja z rówieśnikami (również pełnosprawnymi)
Sprostanie obowiązkom
Wydawać by się mogło, że sprostanie wyżej wymienionym obowiązkom jest niemożliwe. Warto jednak zauważyć istotę sprawy. Są to potrzeby wynikające z ograniczeń dziecka. Każdy człowiek ma prawo do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Jednakże jak wspomniane prawo zapewnić w należyty sposób?
„Ja też uczę się wśród Was.”
Pierwszym podstawowym czynnikiem budującym przynależność dziecka z niepełnosprawnością do społeczności szkolnej jest współpraca z nauczycielem wykwalifikowanym w dziedzinie danej niepełnosprawności. Wyróżniamy kilka specjalności nauczycielskich:
- Tyflopedagog – praca z uczeń niewidomy
- Surdopedagog – uczeń słabo słyszący lub niedosłyszący
- Oligofrenopedagog – niepełnosprawność intelektualna
- Logopeda lub nieurologopeda – zaburzenia mowy lub jej brak
- Fizjoterapeuta – niepełnosprawność ruchowa.
„To nie wszystko co mi przysługuje”
Poza doborem odpowiednio wykwalifikowanego nauczyciela do niepełnosprawności dziecka przysługuje mu również odpowiednie warunki do nauki. Poprzez to stwierdzenie rozumie się na przykład:
- Likwidację barier architektonicznych w przypadku osób poruszających się na wózku inwalidzkim.
- Ścieżka dotykowa, maszyna brajlowska, nakładki, pulpit – w przypadku dziecka niewidomego
- Komputer, plansze, obrazki – dziecko niesłyszące.
IPET
Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny to kolejny krok do polepszenia funkcjonowania dziecka w środowisku szkolnym. Dokument ten zapewnia uczniowi osiągnięcie sukcesu edukacyjnego na miarę jego możliwości. Podczas pisania IPET uwzględniane są trzy czynniki:
- Mocne strony
- Uzdolnienia
- Predyspozycje
Integracja
Integracja ucznia niepełnosprawnego ze środowiskiem rówieśniczym przynosi szereg korzyści dla obydwu grup:
- Rozwój emocjonalno-społeczny ucznia niepełnosprawnego
- Szacunek i tolerancja względem inności
- Komunikacja bez ograniczeń
Dowóz do szkoły
Przewóz osób z niepełnosprawnościami do szkoły jest kolejnym przysługującym im przywilejem. Miasto w którym zamieszkuje osoba niepełnosprawna ma obowiązek zapewnienia bezpłatnego transportu na trasie szkoła-dom do ukończenia edukacji. Jednakże najpóźniej do ukończenia 25 roku życia.
Dowóz rodzicielski
W przypadku decyzji rodziców o samodzielnym dowozie dziecka do szkoły władze miasta zwracają koszty przejazdów.
Późniejsza edukacja
W przypadku osoby niepełnosprawnej istnieje możliwość późniejszego rozpoczęcia procesu edukacji. Jednakże nie później niż do 10 roku życia. Ponadto istnieje możliwość wydłużenia edukacji osoby niepełnosprawnej do ukończenia 24 roku życia.
Edukacja na poszczególnych szczeblach
Osoba niepełnosprawna może pobierać naukę na poszczególnych szczeblach edukacji do ukończenia:
- 18 lat – szkoła podstawowa
- 24 lata – szkoła ponadpodstawowa
Wsparcie materialne
Uczniom z niepełnosprawnościami przysługuje również:
- Stypendium szkolne
- Stypendium za wyniki w nauce i osiągnięcia sportowe
- Zasiłek szkolny
- Stypendium Prezesa Rady Ministrów.
Indywidualny tok nauczania
Indywidualny tok nauczania dostosowany do potrzeb dziecka z niepełnosprawnością to kolejny przysługujący przywilej. W zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności uczeń może mieć przeprowadzane nauczanie indywidualne w domu lub szkole. W przypadku kiedy rodzic zdecyduje się na tok indywidualny na terenie szkoły uczeń będzie uczestniczył połowicznie w zajęciach z klasą. Połowa lekcji będzie odbywała się wspólnie z rówieśnikami z klasy. Reszta natomiast sam na sam z nauczycielem. Wówczas opracowywany jest nieco inny plan lekcji. Uczeń ma za zadanie bardziej skupić się na tym co mówi mu nauczyciel podczas zajęć w pojedynkę.
Wydłużenie czasu pracy
Uczeń z niepełnosprawnością ma również prawo do wydłużonego czasu pracy podczas egzaminów, kartkówek oraz sprawdzianów. Przywilej ten wynika z ograniczeń ruchowych. Uczeń może wolniej pisać lub potrzebować więcej czasu na zastanowienie się.
Linki:
Podczas pisania artykułu korzystaliśmy z:
Artykuł został opracowany przez:
- Mikołaja Lamparskiego (w ramach odbywanego stażu)
- Marzenę Lejkowską
