Kontynuując temat problemu przemocy w Polsce, dziś przedstawię statystyki przemocy stosowanej wobec dzieci, oraz stosunek procentowy od kogo dzieci są najbardziej narażone na doświadczenie przemocy.

79% dzieci i nastolatków doświadczyło przemocy

Z raportu Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę pt. „Diagnoza przemocy wobec dzieci w Polsce 2023” wynika, że największym problemem jest przemoc rówieśnicza. Badanie jest przeprowadzane cyklicznie co 5 lat.

Wszystkim dzieciom, które wzięły udział w badaniu, zaproponowano pomoc psychiczną. Były one informowane, że jeśli chciałyby porozmawiać o kwestiach zawartych w ankiecie, mogą to zrobić z osobą najbliższą lub pedagogiem szkolnym. Mogą też zadzwonić pod telefon zaufania dla dzieci i młodzieży – 116-111, prowadzony przez fundację, która wykonała raport.

79% dzieci i nastolatków w Polsce przynajmniej raz w swoim życiu doświadczyło przemocy. Doświadczenie przemocy w dzieciństwie, rzutuje na dorosłość. Na nasze przyszłe zachowania wobec siebie i innych. Między innymi jest związane z większym prawdopodobieństwem występowania zaburzeń psychicznych.

Jakiej przemocy doświadczają dzieci i nastolatkowie?

66% przemoc ze strony rówieśników

32% przemoc ze strony bliskich dorosłych

26% wykorzystanie seksualnie bez kontaktu fizycznego

23% zaniedbanie emocjonalne

20% parentyfikacja (zjawisko psychosocjologiczne polegające na odwróceniu ról w rodzinie, w wyniku czego dziecko pełni rolę opiekuna, partnera i powiernika w stosunku do swych rodziców, bądź rodzeństwa, przy czym zadania oraz obciążenia przypadające na dziecko są z reguły nieadekwatne do jego poziomu rozwoju i możliwości emocjonalnych.)

14% bycie świadkiem przemocy w domu

8% wykorzystanie seksualnie z kontaktem fizycznym

8% zaniedbanie fizyczne

Skala zachowań autodestrukcyjnych wśród dzieci i nastolatków

22% okaleczało się

9% miało za sobą próbę samobójczą

Jak doświadczana przemoc wpływa na podejmowanie zachowań autodestrukcyjnych?

Doświadczenie przemocy rówieśniczej 4 x zwiększa szanse samookaleczeń.

Doświadczenie wykorzystywania seksualnego z kontaktem fizycznym 4x zwiększa szansa podejmowania prób samobójczych.

Doświadczenie przemocy ze strony bliskich dorosłych 3x zwiększa szansę podejmowania prób samobójczych.

Co piąty nastolatek (22%) okaleczał się, a co jedenasty (9%) miał za sobą próbę samobójczą. Dziewczyny częściej niż chłopcy deklarują zarówno samookaleczenia (29% vs 14%), jak i próby samobójcze (14% vs 5%) – tak dramatyczne dane płyną z raportu dotyczącego przemocy wobec dzieci.

Jak podkreślają autorzy raportu wyniki badania wskazują na związek między doświadczaniem przemocy a podejmowaniem zachowań autodestrukcyjnych. Na okaleczanie się najsilniej wpływa doświadczenie przemocy rówieśniczej, a na próby samobójcze – doświadczenie wykorzystania seksualnego z kontaktem fizycznym.

Przemoc rówieśnicza

Jak wynika z badań, dwoje na troje dzieci w Polsce doświadczyło przemocy rówieśniczej. Jest to najczęściej wskazywana przez respondentów badania kategoria przemocy, a jej skala zwiększa się na przestrzeni ostatnich lat. Odsetek osób, które doświadczyły ze strony rówieśników przemocy fizycznej, wzrósł z 41 proc. w 2013 r. do 48 proc. w 2023 r. Długotrwałego znęcania się w 2013 r. doświadczyło 11 proc. respondentów, w 2023 – już 18 proc. Przemoc psychiczna w ciągu ostatniej dekady także wyraźnie przybiera na sile – z 28 proc. do 43 proc.

Moim osobistym wnioskiem takiej sytuacji jest brak zainteresowania ze strony rodziców, którzy nie uczą dzieci empatii i wrażliwości. Sami w dużej mierze są oschli dla swoich pociech, więc młodzi ludzie muszą w jakiś sposób radzić sobie ze swoimi emocjami. Co widać też po wzroście problemów emocjonalnych i psychicznych wśród młodych osób w ostatnich latach.

Ofiary więcej niż jednego przemocy

Czworo na pięcioro dzieci doświadczyło jakiejś formy przemocy. Jedno na czworo ma za sobą doświadczenia z co najmniej trzema rodzajami przemocy lub zaniedbaniami.

W przypadku doświadczania przemocy, dzieci o pomoc zwracają się do rodziców (częściej do matek niż ojców). Wsparcie otrzymują również od koleżanek i kolegów (co ciekawe, częściej od rówieśników niż od ojców). Najrzadziej zwracają się z prośbą o pomoc do psychologa i nauczycieli. To najbardziej niepokojący z wyników badania – jak zauważają autorzy.

Dzieci zdane wyłącznie na rodziców…

w Polsce żadna instytucja, która pracuje z dziećmi, a więc (szkoły, ośrodki sportowe, kluby młodzieżowe itd.) nie mają odgórnie narzuconych polityk ochrony dzieci, w związku z którymi musiałyby podejmować określone działania. Chodzi o szereg postępowań, odgórnie nałożonych na takie instytucje w sytuacjach ewentualnego zagrożenia.

Są jedynie instytucje, które wprowadziły takie polityki dobrowolnie, na własną rękę.

Według szacunków Fundacji, rocznie w Polsce dochodzi do około 30 sytuacji, w których dziecko umiera w wyniku krzywdzenia przez dorosłych.

Rozwiązanie w Wielkiej Brytanii

Dowodem na to, że da się temu zapobiegać, jest Wielka Brytania, w której wprowadzono politykę serious case review. To działanie polegające na analitycznym przejrzeniu sprawy śmierci dziecka przez niezależną grupę ekspertów. Ci badają ją krok po kroku, wyłapują luki systemowe, a to z kolei prowadzi do takich zmian w prawie, by do kolejnych takich przypadków nigdy więcej nie doszło.

Dzięki wprowadzeniu polityki serious case review liczba przypadków śmierci dzieci spowodowanej nadużyciem lub zaniedbaniem ze strony opiekunów spadła o 90%.

Przemoc domowa

Druga w kolejności kategoria, to przemoc domowa, która wg raportu dotyka aż 1/3 badanych dzieci. Aż 36% z nich to dziewczynki, a 29% chłopcy (11-14 lat – 30%, 15-17 lat – 36%).

W kontekście przemocy domowej Fundacja zadała także pytanie o kary cielesne, w tym stosowanie klapsów. 41% dzieci zadeklarowało, że kiedykolwiek dostało klapsa, 15% doświadczyło bicia lub kopania, a 22% przemocy psychicznej ze strony bliskich dorosłych.

Jedno na troje dzieci doświadczyło przemocy fizycznej lub (i) psychicznej ze strony bliskich dorosłych. Skala tej pierwszej formy przemocy na przestrzeni lat spada. W 2018 r. o doświadczeniu przemocy fizycznej od bliskiej osoby dorosłej mówiło 33 proc. dzieci i nastolatków, w 2023 r. – 24 proc.

Problem wykorzystania seksualnego

Fundacja zbadała także kwestie wykorzystywania seksualnego dzieci bez kontaktu fizycznego, czego doświadczyło 26% dzieci – 34% dziewczynek i 17% chłopców (13-14 lat – 18%, 15-17 lat – 32%). Dokonano także rozróżnienia na formy – ekshibicjonizm (14%), słowna przemoc seksualna (11%), uwodzenie dzieci w internecie (10%), niechciany seksting (3%).

Niezależnie od kategorii, widzimy, że od 8% do 66% dzieci doświadczało różnych form przemocy. Jeśli przeliczyć to zbiorczo, niemal 80%, czyli czworo na pięcioro, doświadczyło choć jednej z kategorii przemocy.

Doświadczenie przemocy i zaniedbania istotnie zwiększa prawdopodobieństwo zachowań autodestrukcyjnych. W raporcie wyróżniono także czynniki ryzyka przemocy wobec dzieci, a wśród nich – nadużywanie alkoholu w rodzinie, używania narkotyków i choroba psychiczna domownika.

Nie tylko w rodzinach, w których zachodzi dysfunkcja dochodzi do przemocy. Badanie pokazuje nam, że dzieci są również krzywdzone mimo, że takich czynników ryzyka nie było. 

Dziękuję za przeczytanie wpisu i zapraszam na mój Instagram: http://instagram.com/comarkaaa

Opracowanie wpisu: Karolina Szylar

Bibliografia:

https://fdds.pl/co-robimy/raporty-z-badan/2023/diagnoza-przemocy-wobec-dzieci-w-polsce.html
https://glos.pl/raport-fdds-prawie-80-procent-dzieci-i-nastolatkow-przynajmniej-raz-w-swoim-zyciu-doswiadczylo-przemocy-lub-zaniedbania
https://politykazdrowotna.com/artykul/4-na-5-dzieci-w-polsce/1188149
https://natemat.pl/486572,ile-dzieci-w-polsce-ginie-przez-przemoc-i-znecanie-sie-liczby-porazaja
https://www.ekai.pl/79-dzieci-doswiadczylo-przemocy-raport-fdds/