Rozmowa z członkami Szkolnego Zespołu ds. Integracji, nauczycielami Szkoły Podstawowej Nr 17  z Oddziałami Integracyjnymi im. 21 Brygady Strzelców Podhalańskich w Rzeszowie.

– Czym wasza szkoła różni się od innych?

– Przede wszystkim tym, że są u nas prowadzone integracyjne oddziały klasowe. W takiej klasie pracuje dwóch nauczycieli. W tej chwili mamy siedem oddziałów. W klasie integracyjnej może się uczyć  od 3 do 5 uczniów z niepełnosprawnościami. Są to mniej liczne klasy, przeważnie kilkunastoosobowe, nie przekraczają 20 uczniów.

– Kto wchodzi w skład waszego Zespołu do Spraw Integracji?

– Nauczyciele wspomagający w oddziałach integracyjnych oraz specjaliści: logopedzi, terapeuci pedagogiczni, ale również inni nauczycie zainteresowani tematyką integracji, którzy chcą wspierać zespół.

– Z jakim rodzajem niepełnosprawności pracujecie w waszej placówce?

– Niepełnosprawność ruchowa, słuchowa, intelektualna oraz sprzężona (występowanie kilku rodzajów niepełnosprawności u jednego ucznia). W niepełnosprawności ruchowej można jeszcze wymienić porażenie mózgowe, przepuklinę oponowo-rdzeniową i inne.

Przedstawiciele Fundacji Szansa dla Niewidomych, m.in. p. Anna i pies Adela podczas spotkania integracyjnego

– Jesteście jako szkoła otwarci na wszystkie rodzaje niepełnosprawności?

– Mielibyśmy problem z niedowidzeniem i znacznymi zaburzeniami tej sfery, ponieważ nie mamy w placówce na chwilę obecną specjalistów z zakresu tyflopedagogiki. Z pracą z dziećmi z niedosłuchem dobrze sobie radzimy, ponieważ są to dzieci aparatowane  lub z implantem ślimakowym  i odpowiednio prowadzone werbalnie, nie wprowadzamy zatem metod komunikacji alternatywnej, czyli języka migowego, ponieważ u tych dzieci rozwija się mowa.

– Jacy specjaliści pracują w szkole?

– Neurologopeda, logopeda,  terapeuci pedagogiczni, nauczyciele wspomagający w oddziałach integracyjnych są oligofrenopedagogami, mamy nauczycieli po pedagogice leczniczej oraz specjalistów Integracji Sensorycznej oraz Metody Weroniki Sherborne. Nauczyciele  nieustannie poszerzają swoje kwalifikacje.

– Jakiego typu dodatkowe zajęcia specjalistyczne są realizowane w placówce?

– Rewalidacja ogólnorozwojowa, integracja sensoryczna, logopedia. Dodatkowo dzieci z niepełnosprawnościami korzystają również ze wszystkich form zajęć w klasach, z jakich korzystają inne dzieci. Uczęszczają na koła o charakterze sportowym, plastycznym czy muzycznym a także na zajęcia wyrównawcze.

–  Jak przygotowana jest placówka, w co jest wyposażona?

– Posiadamy odrębną salę do zajęć metodą Integracji Sensorycznej. Sala ta wyposażona jest w wiele specjalistycznych pomocy, takich jak: sprzęt do huśtania, kręcenia się, toczenia się, wspinania się, skakania, jeżdżenia i innych przyrządów zapewniających ruch całego ciała. Znajduje się tam też wiele przedmiotów, które dziecko może łapać, manipulować i rzucać.

Jest w szkole gabinet logopedyczny, gabinet rewalidacji ogólnorozwojowej oraz mniejsze sale do prowadzenia zajęć indywidualnych.

Posiadamy wiele pomocy dydaktycznych dla dzieci z niepełnosprawnościami, które pozyskaliśmy dzięki realizacji programu  rządowego „Razem bezpieczniej, razem weselej w SP17”.

Otrzymaliśmy również wsparcie akcji charytatywnej „Andrus wraca do szkoły”, w ramach której PBSbank wspiera potrzebujących w regionie.

Ponadto mamy dwie sale komputerowe, tablice multimedialne.

– Jak szkoła jest dostosowana do uczniów z niepełnosprawnością ruchową?

– Jest winda na półpiętro prowadząca do stołówki i świetlicy szkolnej, a od przyszłego roku szkolnego będzie uruchomiona również nowa winda zewnętrzna na pierwsze piętro. Oddany zostanie  kompleks boisk sportowych dostosowanych również do potrzeb uczniów niepełnosprawnych, tak samo jak nasz obecny plac zabaw. Szkoła dysponuje miejscami parkingowymi dla rodziców uczniów niepełnosprawnych, mamy podjazdy do wejścia oraz toaletę dla dzieci z niepełnosprawnością, wyposażoną w uchwyty oraz w alarm dźwiękowy. Znajduje się w niej łóżko, gdyby zaistniała potrzeba przebrania dziecka. Infrastruktura szkoły jest bardzo dobrze dostosowana.

Spotkanie integracyjne „Dobranocka z dawnych lat – wspomnienia nie tylko dla dzieci”

– Na czym polega praca z uczniem niepełnosprawnym i czym różni się od pracy z pozostałymi uczniami?

– Na dostosowywaniu metod i form, na spojrzeniu indywidualnym na każde dziecko, na zwracaniu uwagi na jego potrzeby i możliwości. Wszystkie dzieci z niepełnosprawnością mają  indywidualne programy nauczania (Indywidualny Program Edukacyjno -Terapeutyczny), które opracowuje zespół nauczycieli na podstawie wytycznych z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Każdy uczeń ma dostosowane wymagania edukacyjne do swoich możliwości. W pracy z uczniem wykorzystujemy wiele specjalistycznych metod, jak wymieniona już Integracja Sensoryczna ,  Metoda Ruchu Rozwijającego czy elementy Metody Krakowskiej.

– Jakie korzyści przynosi integracja uczniom z niepełnosprawnościami?

– Przede wszystkim są to korzyści społeczne, dzieci mogą  rozwijać się w gronie pełnosprawnych rówieśników, dzięki temu odnoszą też korzyści emocjonalne, są akceptowane przez kolegów i równoprawne. Mogą uczyć się od sprawnych uczniów zachowań, ról społecznych. Współpracują, współdziałają i edukacyjnie ciągną w górę, starając się dorównać rówieśnikom. Klasy są tak dobierane, by w oddziałach integracyjnych znalazły się jak najzdolniejsze dzieci. Ideą jest, by były to mocne klasy, w których dzieci z niepełnosprawnością mają szansę równać do jak najlepszych.

– Jakie korzyści z integracji wynoszą uczniowie sprawni?

– Przesiąkają tolerancją od początku. Niepełnosprawność staje się dla nich „chlebem powszednim”. Stają się bardziej wrażliwi na potrzeby innych. Mają większą świadomość i są bardziej otwarci. Niepełnosprawność  przestaje dla nich być tematem tabu, nie budzi lęku, zacierają się bariery między dziećmi. Wykładowcy na uczelniach wyższych zauważają, że wchodzi tam teraz pokolenie, które ma już inny sposób patrzenia, jest to młodzież, która jest wychowankami klas integracyjnych i inaczej podchodzi do tematyki niepełnosprawności.

– Jakie działania jako zespół podejmujecie, by budować integrację?

– Rolą naszego zespołu jest otoczenie wsparciem dzieci z niepełnosprawnościami,  wspieraniu ich rodziców, jak również jako nauczyciele wspieramy się nawzajem między sobą. Służą temu spotkania zespołu podczas, których możemy dyskutować o problemach uczniów niepełnosprawnych, omawiać trudne przypadki, wspierać się w działaniach. Poszerzamy swoją wiedzę uczestnicząc w szkoleniach, zapraszając osoby z zewnątrz, podejmując współpracę z różnymi instytucjami (Uniwersytet, poradnie różnego typu).

Organizujemy dla wszystkich uczniów różnego rodzaju imprezy – pikniki integracyjne,  wyjazdy, spotkania, konkursy, w których niepełnosprawni uczniowie uczestniczą na równi ze sprawnymi. Nie chcemy ich izolować, chociaż widzimy, że oni troszeczkę lepiej czują się w swoim gronie, trochę mniej oporu mają  na przykład przed ukazywaniem swoich talentów, ale jest to zrozumiałe.

Organizując imprezy, mamy duże wsparcie i w Dyrekcji i w Radzie Rodziców . Wszelkie nasze pomysły możemy śmiało realizować.  Przykłady naszych działań to:

• Pikniki integracyjne
• Koło integracyjne
• Organizujemy cyklicznie dwa konkursy:

– recytatorski konkurs logopedyczny o zasięgu miejskim „My się mówić nie boimy”, który w tym rok obchodził 10-lecie istnienia

– plastyczny konkurs „Rysowane wierszyki” o zasięgu wojewódzkim

Poprzez udział w tych konkursach uczniowie mają możliwośćzaprezentowania siebie, swoich talentów , jak również pokonywanie lęku i nieśmiałości przed występem publicznym. Jest to też rodzaj wzajemnej integracji placówek, w których uczą się uczniowie niepełnosprawni.

• Realizujemy  cykliczne konkursy w ramach imprez szkolnych np:

– Dni Otwartej Szkoły np. szkolny konkurs recytatorski dla uczniów z klas 1-3 z cyklu „Pięknie mówię”.

– cykliczny logopedyczny konkurs KOGO SŁYSZYSZ? CO SŁYSZYSZ? organizowany w ramach ogólnopolskiej akcji „Cała Polska Czyta Dzieciom”.

Nasi uczniowie chętnie uczestniczą w konkursach i imprezach pozaszkolnych, na które jesteśmy zapraszani przez inne placówki.

Piknik integracyjny z okazji Dnia Godności Osób Niepełnosprawnych – Rzeszów, 10.05.2016r.

– Czy współpracujecie z innymi placówkami integracyjnymi?

– Są to: Zespół Szkół nr 3 z Oddziałami Integracyjnymi, Szkoła Podstawowa w Niechobrzu, w której również znajdują się oddziały integracyjne,  Ośrodek Rehabilitacyjno – Edukacyjno – Wychowawczy w Rzeszowie, Zespół Szkół Specjalnych im. Unicef.  Zapraszamy się wzajemnie na różne imprezy, pikniki, konkursy, na których uczniowie mogą się na jednej płaszczyźnie spotkać. Są to konkursy recytatorskie, plastyczne, przeglądy teatralne. Współpracujemy również z placówkami,  z pomocy których nasze dzieci korzystały lub korzystają, czyli poradnie, Stowarzyszenie Solis Radius – Rzeszowskie Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci Niepełnosprawnych i Autystycznych, Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci z Nadpobudliwością Psychoruchową w Rzeszowie. Szukamy nowości w zakresie metod i form pracy z naszymi uczniami (np. Medincus przeprowadził u nas wykład n/t centralnych zaburzeń słuchu).

Przykłady naszej współpracy z placówkami to: udział w Wojewódzkim Festiwalu Logopedycznym – „Powiedz – namaluj” zorganizowanym przez ZS im. Unicef w Rzeszowie. W Wojewódzkim Domu Kultury przy ul. Okrzei w Rzeszowie odbyła się 10. jubileuszowa edycja  logopedycznego recytatorskiego konkursu miejskiego  „MY SIĘ MÓWIĆ NIE BOIMY” pod hasłem „Poeci dzieciom”. Konkurs został objęty patronatem przez Prezydenta Miasta Rzeszowa i Podkarpackiego Kuratora Oświaty. Tegoroczne edycja konkurs „Rysowane wierszyki” odbyła się w Sali Wyższej Szkoły Prawa i Administracji w Rzeszowie. Od wielu lat współpracujemy z Księgarnią Nowa Duo w Rzeszowie oraz Centrami Zabaw Fantazja .We współpracy z Wydawnictwem KOMLOGO zorganizowany został Ogólnopolski Plastyczny Konkursu Logopedyczny „Rysujemy rymy – słowem i kredką” pod patronatem medialnym Polskiego Radia Rzeszów.

10 edycja konkrsu „My się mówić nie boimy”

– Jak wspieracie rodziców uczniów z niepełnosprawnością?

– Rodzic dziecka z niepełnosprawnością na co dzień współpracuje nie tylko z wychowawcami, ale też ze wszystkimi specjalistami, którzy zajmują się dziećmi. Istnieje więc ciągły kontakt edukacyjno-terapeutyczny. Nasze formy imprez nie są odizolowane od rodziców, oni również uczestniczą, uczą się, bawią wspólnie z nami. Włączamy rodziców do kół integracyjnych, staramy się służyć na co dzień wszelką pomocą. To działa też w drugą stronę, bo rodzic oczywiście jest często najlepiej zorientowaną osobą w zakresie trudności swojego dziecka, więc uczymy się też od rodziców, zwłaszcza jeśli dziecko posiada rzadkie schorzenie, wymieniamy się wtedy pomysłami jak pracować, w jakich metodach się doskonalić. Z drugiej strony podpowiadamy także jako zespół specjalistów, gdzie udać się po diagnozę czy dodatkową terapię, również jaki zabieg może wspomóc funkcjonowanie ucznia.

– Co powinno zaistnieć, by integracja przyniosła pożądany efekt?

Stworzenie atmosfery gotowości przyjęcia osób niepełnosprawnych w grono zdrowych rówieśników. Poznanie specyfiki danej niepełnosprawności,  specjalistyczne i kierunkowe przygotowanie kadry pedagogicznej, przygotowanie architektoniczne placówki,  zapewnienie odpowiedniego wyposażenia w pomoce dydaktyczne, uwzględniając potrzeby specjalne uczniów. I przede wszystkim zrozumienie istoty dostosowywania wymagań programowych do potrzeb ucznia niepełnosprawnego.

Aby integracja zaistniała w pełni  nie możemy się też jako szkoła izolować, więc wychodzimy do środowiska. Wspólnie z osiedlem organizujemy pikniki na Dzień Dziecka, Dni Osiedla. Wychodzimy też oczywiście do innych instytucji: do bibliotek, kina, filharmonii, teatru. Lubimy się integrować ze społecznością lokalną i przynosi to wszystkim korzyści. Zapraszamy również gości do nas.

– Jakie są inicjatywy waszego zespołu do spraw integracji?

– Organizujemy pikniki  integracyjne, zapraszamy wtedy do współpracy różne instytucje  czy zespoły muzyczne , np. był u nas szantowy zespół Klang. Są otwarte spotkania dla uczniów naszej szkoły i ich rodzin. Organizujemy konkursy i zabawy integracyjne, staramy się, by każdy uczeń poczuł w naszej szkole rodzinną atmosferę.

Piknik integracyjny „Morskie opowieści” IX 2014

W tym roku współpracowaliśmy z Muzeum Dobranocek. W naszej szkole odbyło się spotkanie integracyjne „Dobranocka z dawnych lat – wspomnienia nie tylko dla dzieci”.  Był to element projektu „Obcuję ze sztuką, integruję się społecznie”. Mieliśmy przyjemność gościć pana Wojciecha Jamę, twórcę Muzeum Dobranocek oraz reżysera filmów animowanych, scenarzystę i scenografa, zajmującego się animacją lalkową – Tadeusza Wilkosza. W programie spotkania integracyjnego znalazły się : prezentacja bajek, quiz bajkowo-muzyczny,  koncert dobranockowy – ścieżki dźwiękowe z popularnych dobranocek  zaprezentowali członkowie rzeszowskiego zespołu Over Soul, wystawa prezentująca dorobek Muzeum Dobranocek w Rzeszowie „Wspomnienia nie tylko dla dzieci”. Rodzice i dzieci świetnie wspólnie się bawili. Zobaczyliśmy psa terapeutę i elementy jego współpracy z sobą niedowidzącą.

Fragment podsumowania projektu:

Nasza szkoła zamieniła się na chwilę w salę kinową. Obejrzeliśmy kilka filmów animowanych

m. in. „Colargol” oraz „Pingwin Pik Pok” w towarzystwie ich twórcy i reżysera. Pan Tadeusz

Wilkosz w barwny sposób zdradzał nam tajniki ich powstawania. Mogliśmy dotykać

oryginalnych postaci, które grały w tych filmach.

Posłuchaliśmy wspaniałej muzyki – motywów z najbardziej znanych dobranocek w jazzowych

aranżacjach duetu muzycznego. Były zagadki sprawdzające naszą znajomość bajek na

dobranoc.

Przybyli do nas również przedstawiciele Fundacji Szansa dla Niewidomych, m.in. p. Anna

i pies Adela. Mogliśmy dowiedzieć się na czym polega współpraca osoby niedowidzącej i psa

asystenta. Pies zdobył serca naszych uczniów.

Przekazaliśmy nasze prace plastyczne na Ogólnopolski Konkurs Plastyczny „Dobranocka na

wesoło”, a teraz z niecierpliwością czekamy na wyniki.

Dzień był pełen atrakcji. Grupa czternastu uczniów z klas integracyjnych naszej szkoły wraz

z opiekunami uczestniczyła w twórczych warsztatach z Panem Tadeuszem Wilkoszem,

podczas których zgłębiła tajniki pracy reżysera i animacji. Zwiedziła kolekcję muzealną oraz

poznała dobranockowych bohaterów, a na koniec wszyscy zostali obdarowani upominkami.

Spotkanie integracyjne „Dobranocka z dawnych lat – wspomnienia nie tylko dla dzieci”

Kolejną inicjatywą zespołu było Koło Integracyjne n/t zdrowego odżywiania. Podczas spotkania gościliśmy w naszej szkole panią Annę Wargacką reprezentującą Poradnię Dietetyczną przy Centrum Medycznym Medyk w Rzeszowie. Pani dietetyk wprowadziła dzieci w temat zdrowego odżywiania poprzez krótkie opowiadanie, po czym przeprowadziła z uczniami pogadankę nt. „Co to znaczy zdrowym być?”, która uświadomiła dzieciom dobroczynny wpływ owoców i warzyw na zdrowie człowieka. Atrakcją zajęć okazały się zagadki sensoryczne, dzięki którym uczniowie mieli możliwość  rozpoznawania  owoców po smaku, zapachu, dotyku oraz opisie słownym. Okazało się, że nie było to łatwe zadanie. Mimo to wysiłek każdego ochotnika został nagrodzony. Następnie odbył się warsztat praktyczny – uczniowie projektowali i wykonywali „zwierzaki” z wybranych owoców i warzyw.

„Owocowe zwierzaki” zorganizowane przez nauczycieli z Zespołu ds. Integracji.

W tym roku mieliśmy również zorganizowane przez Stowarzyszenie Siemacha zajęcia pokazowe dla klas integracyjnych. Na przyszły rok już trwają  rozmowy , by stworzyć wspólnie integracyjny projekt. Myślimy również o tym, aby w naszej szkole odbywał się Dzień Godności Osób Niepełnosprawnych. Szkoła od zeszłego roku ma dodatkowy człon w nazwie, czyli z Oddziałami Integracyjnymi, więc chcemy to podkreślać. Chcielibyśmy stworzyć na stronie szkoły zakładkę Integracja oraz obchodzić święto corocznie. Są to nasze plany, które będziemy jeszcze omawiać z naszą przychylną wszystkim pomysłom Dyrekcją.

– Jakie są największe trudności w tej pracy?

Specjalista każdego roku martwi się czy jego kwalifikacje są wystarczające, nieustannie dokształca się, a teraz będzie jeszcze być może musiał się zastanawiać, czy w następnym roku będzie miał wystarczającą ilość godzin do pracy. Pomysły nowych przepisów oświatowych niestety nie doceniają roli specjalisty.

– Co ważnego chciałybyście, panie, jako zespół jeszcze przekazać?

– Warto podkreślić, że klasy integracyjne cieszą się powodzeniem zarówno wśród rodziców zapisujących dzieci, ponieważ są to mniej liczne klasy i dodatkowo mają dwóch wychowawców, ale również wśród nauczycieli, którzy chętnie obejmują wychowawstwo w tych klasach.

Integracja staje się teraz tematem szeroko poruszanym i w mediach i w placówkach różnego typu. Coraz więcej instytucji wychodzi naprzeciw osobom niepełnosprawnych wspierając w procesie edukacji, rehabilitacji i życiu codziennym.

Śledzimy i korzystamy z tego typu programów, bo są dla nas również dużą pomocą.

Cieszymy się, że możemy wspierać dzieci z niepełnosprawnością i pomagać im w procesie integracji.

– Bardzo dziękuję za rozmowę i podzielenie się szczegółami, mało nam znanej, pracy w szkole z oddziałami integracyjnymi.

ifk