Goalball to dyscyplina sportowa dla osób niewidomych i niedowidzących. Jest to jedyna, obok bocci, gra typowo paralimpijska. Poza tym w goalballu rozgrywane są mistrzostwa świata, Europy i Polski.

Składy drużyn goalballu

Rozgrywki goalballu odbywają się między zespołami męskimi i żeńskimi, ale i w mieszanych składach. Ta ostatnia opcja pojawia się poza paralimpiadami, w zależności od przepisów przyjętych przez daną imprezę sportową.  

Klasyfikacja zawodników

Uczestnikami zawodów w goalball mogą być osoby niewidome i niedowidzące, które na podstawie badań medycznych otrzymały odpowiednią grupę sportową, kwalifikującą do uczestnictwa w zawodach. W zależności od stopnia niepełnosprawności, klasyfikacja obejmuje trzy grupy oznaczone kolejnymi literami alfabetu: A, B i C. Do grupy A należą niewidomi, do pozostałych dwóch grup – niedowidzący o różnych stopniach dysfunkcji wzroku.

Krótka historia goalballu

Goalball został wymyślony w 1946 r. przez Niemca Seppa Reindle i Austriaka Hansa Lorenzena jako forma rehabilitacji weteranów II wojny światowej z dysfunkcją wzroku.

Na paralimpiadzie goalball pojawił się po raz pierwszy na letnich igrzyskach w 1976 r., w kanadyjskim Toronto. Do pierwszych mistrzostw świata w goalballu doszło dwa lata później w Austrii.

Mistrzostwa Polski w goalballu weszły do kalendarza rozgrywek Polskiego Związku Sportu Niepełnosprawnych „Start” w 1983 r. Początkowo w Polsce istniało aż 20 drużyn goalballu, w 2007 r. ich liczba spadła do sześciu.

Czas trwania meczu

W grze bierze udział po sześciu zawodników w każdej drużynie (trzech rozgrywających i trzech rezerwowych). Gra trwa dwie rundy po 12 minut. W razie remisu dolicza się dodatkowo dwie rundy po 3 minuty. Jeżeli i w tym przypadku gra nie zostanie rozstrzygnięta, zarządza się serię rzutów karnych.

Boisko do goalballu

Boisko do goalballu ma wymiary 9 na 18 metrów, a każda połowa dzieli się na 3 strefy: bramkową, rzutu i środkową. Każda strefa liczy po 3 metry szerokości. Strefy podzielone są białymi liniami, które ułatwiają sędziom ocenę gry. Bramki biegną przez całą szerokość boiska i w czasie rozgrywek bronią ich w strefie bramkowej wszyscy trzej zawodnicy rozgrywający. Zagrywki wykonywane są ręką, czasem z obrotu, żeby nadać piłce impetu. Natomiast obronę przed piłką można prowadzić całym ciałem.

Gogle do gry

Zawodnicy goalballu grają z oczami zalepionymi specjalnymi plastrami oraz noszą nieprzezroczyste gogle, aby wyrównać szanse zawodników niewidomych i słabowidzących podczas gry. Sędziowie mają prawo w czasie meczu kontrolować szczelność plastrów i gogli zawodników, jeżeli ci ostatni dotkną ich ręką w czasie gry. Wszystkie linie na boisku są wyklejone białym plastrem, pod którym biegnie sznurek w celu ułatwienia poruszania się i orientacji na boisku. Zawodnicy pozostający w kontakcie z nawierzchnią boiska niemal cały czas dotykają podłoża.

Piłka do goalballu

Piłka powinna być toczona po ziemi. Podczas rzutu może kozłować, ale musi dotykać strefy rzutu zarówno drużyny zagrywającej, jak i broniącej. Piłka wykonana jest z gumy, ma średnicę 24 cm, waży 1,25 kg, a w środku mieści kilka dzwoneczków. Pozwalają się one zorientować zawodnikom, w którym kierunku piłka leci. Na boisku w czasie rozgrywki musi panować absolutna cisza. Piłka może wprawdzie rozwijać prędkość do 80 km/h, ale w kontakcie z zawodnikiem nie wyrządza temu ostatniemu żadnej krzywdy.

Skład sędziowski

Mecz goalballu sędziuje:

• czterech sędziów bramkowych,
• sędziowie ze stolika sędziowskiego,
• sędzia główny.

Sędzia główny decyduje o rozpoczęciu i zakończeniu meczu, wstrzymaniu i wznowieniu gry, oraz uznawaniu bramek. Sędziowie ze stolika mierzą czas gry, czas kontaktu zespołu z piłką, który nie powinien przekraczać 10 sekund. Kontrolują również ilość rzutów wykonywanych przez zawodników. Sędziowie bramkowi sygnalizują zdobycie bramki.

Wykroczenia i rzuty karne

W przypadku złamania zasad gry lub remisu po 6-minutowej dogrywce, dyktowane są rzuty karne. Wtedy bramki broni tylko jeden zawodnik drużyny broniącej. Do wykroczeń w goalballu należą przede wszystkim:

• przekroczenie czasu zagrywki powyżej 10 sekund,
• oderwanie całego ciała od nawierzchni boiska w czasie obrony,
• dotykanie gogli i plastrów na oczach w czasie gry,
• kłótnie, przekleństwa i hałas w czasie meczu,
• brak kontaktu piłki z przepisowymi strefami na boisku podczas rzutu.

Poniżej wkleiłem link z najbardziej spektakularnych momentów rozgrywek goalballu, uchwyconych w czasie paralimpiady w Rio de Janeiro w 2016 r.:

Do opracowania artykułu wykorzystałem:

https://www.start.wroclaw.pl/co_to_jest_goalball2 https://pl.wikipedia.org/wiki/Goalball

https://en.wikipedia.org/wiki/Goalball https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Goalball;19161.html

https://www.start.wroclaw.pl/co_to_jest_goalball2

Opracowanie wpisu w ramach odbywanego Stażu: Rampowicz Marek