Dzisiejszy temat artykułu będzie poświęcony historii igrzysk paraolimpijskich. Założę się, że każdy z nas wie, że oprócz igrzysk olimpijskich, które swoją drogą są nagłaśniane na cały świat stoją igrzyska paraolimpijskie. Spróbuję nakreślić historię paraolimpiady, a nuż okaże się, że niejedna osoba wiedziała coś na ten temat i śmiało będzie mogła sprawdzić swoją wiedzę.
Historia sportu osób niepełnosprawnych
Zacznę może od historii sportu osób niepełnosprawnych, która ściśle wiążę się z igrzyskami paraolimpijskimi. Punktem początkowym było utworzenie ruchu sportowego osób głuchych i niedosłyszących, który rozwinął się na przełomie XIX i XX wieku. Ruch ten zaliczany jest do sportu osób niepełnosprawnych ze względu na odmienny sposób komunikowania się.
Grupa ta nie ma problemów związanych ze sprawnością ruchową, która mogłaby w jakikolwiek sposób utrudnić współzawodnictwo z osobami pełnosprawni, lecz z uwagi na zaspokojenie potrzeb psychospołecznych osoby głuche i niedosłyszące były pierwszą w historii sportu osób niepełnosprawnych grupą, która zorganizowała międzynarodowe zawody sportowe.
W 1924 roku w Paryżu odbyły się Międzynarodowe Ciche Zawody. Sportowcy rywalizowali w takich dyscyplinach jak: pływanie, lekkoatletyka, kolarstwo, piłka nożna i strzelectwo. 26 sierpnia 1924r. powołano Międzynarodowy Komitet Cichych Sportów, który w 1979 zmienił nazwę na Międzynarodowy Komitet Sportowy Głuchych. Przełomowym okresem dla tego komitetu był 1955 rok, kiedy to Międzynarodowy Komitet Olimpijski postanowił przyjąć Międzynarodowy Komitet Sportowy Głuchych do zespołu federacji międzynarodowych o charakterze olimpijskim.
Decyzja ta wpłynęła na postrzeganie osób niepełnosprawnych, ponieważ wcześniej uważano, że wyłącznie osoby pełnosprawne mogą współzawodniczyć na wysokim poziomie. Komitet, o który mowa w artykule należał do Międzynarodowego Komitetu Paraolimpijskiego, jednakże przynależność nie wiązała się z aktywnym udziałem osób głuchych i niedosłyszących w ruchu paraolimpijskim. Wiązało się to z tym, że Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski nie wykazał chęci dostosowania wszystkich dyscyplin sportowych pod osoby głuche, skutkiem biernej postawy było odłączenie się Międzynarodowego Komitetu Sportowego Głuchych od Międzynarodowego Komitetu Paraolimpijskiego.
W Polsce pionierską działalność w tym zakresie zainicjował Polski Związek Niesłyszących, który zorganizował zawody i podejmował się współpracy z klubami sportowymi. Na forum międzynarodowym reprezentacja Polski pojawiła się po raz pierwszy podczas letnich igrzysk w Heidelbergu 1972r.
Ludwig Guttmann- najważniejsza osobistość w ruchu olimpijskim
Nie byłoby mowy o paraolimpiadzie, gdyby nie Sir Ludwig Guttmann, urodzony w Polsce, w Toszku w rodzinie żydowskiej. Jeszcze jako uczeń klasy maturalnej podjął pracę jako wolontariusz w szpitalu górniczym Spółki Brackiej, gdzie po pewnym czasie powierzono mu opiekę nad ofiarą ciężkiego wypadku górniczego. Ofiara doznała poważnego urazu kręgosłupa i została sparaliżowana. Sporządzając notatkę na temat tego pacjenta Guttmann usłyszał bardzo wymowne słowa: „nie kłopocz się nim, on i tak za kilka tygodni umrze”. Słowa te stały się faktem, po pięciu tygodniach pacjent zmarł w wyniku infekcji moczowej oraz odleżyn.
Ta historia odegrała niezwykle istotną rolę w życiu Guttmanna, ponieważ po ukończeniu studiów medycznych zaproponowano mu utworzenie oddziału leczenia schorzeń kręgosłupa w Stoke Mandeville. Trafiali tam głównie weterani wojenni, którzy zwracali się do lekarza o pomoc w przywróceniu sprawności ruchowej. Na początku w procesie rekonwalescencji pacjenci leżeli w bezruchu, wskutek czego na ich ciałach zaczęły pojawiać się odleżyny. Gnijące ciała dały do myślenia Guttmannowi dzięki czemu podjął się wprowadzenia aktywności ruchowej między pacjentami. Jednym z ćwiczeń było podawanie sobie nawzajem piłki lekarskiej. Aktywność ta doprowadziła do wzmocnienia mięśni rąk, a co za tym idzie do swobodnego przemieszczenia się z łóżka na wózek i z wózka na łóżko.
Następną inicjatywą na poprawienie kondycji ruchowej było zorganizowanie zawodów w polo na wózkach. Zawodnicy wyposażeni byli w wyposażeni w krótkie kije i krążki (jak w hokeju). Z czasem zrodziły się kolejne pomysły na współzawodnictwo, np. koszykówka, mająca na celu zmniejszyć ryzyko dodatkowego uszkodzenia ciała. Sukcesy osiągnięte w szpitalu pod nadzorem Ludwiga Guttmanna przyczyniły się do zorganizowania zawodów dla pacjentów, które nazwano „Stoke Mandeville Games for Paralyzed”. Pierwsze rozegrano na trawniku dziedzińca szpitalnego 28 lipca 1948 roku. Tego dnia równolegle odbywała się ceremonia otwarcia XI letnich Igrzysk Olimpijskich w Londynie.
Zbieżność dat była celowa, ponieważ Guttmann już w tamtym momencie miał wizję międzynarodowych igrzysk dla osób niepełnosprawnych. Rok później do współzawodnictwa dołączyły domy pomocy społecznej, których pensjonariusze rywalizowali z podopiecznymi w Stoke Mandeville. W latach 50 XX wieku zawody w Stoke Mandeville uzyskały międzynarodowy zasięg., a inne kraje takie jak Francja i Stany Zjednoczone zaczęły również organizować zawody dla niepełnosprawnych, włączając w nie osoby o różnych schorzeniach ruchowych (nie tylko z urazami kręgosłupa).
Ruch paraolimpijski
Jak już wcześniej wspomniałam Ludwig Guttmann był pionierem w utworzeniu ruchu paraolimpijskiego. W latach 50 ubiegłego wieku negocjował z ówczesnym organizatorem igrzysk olimpijskich w Rzymie Antonim Maglio, aby w 1960 roku po igrzyskach olimpijskich odbyły się igrzyska paraolimpijskie. Skutecznym sposobem promowania międzynarodowego ruchu sportowego dla osób na wózkach w sierpniu 1959 r. okazało się ukonstytuowano Międzynarodowego Komitetu Igrzysk o nazwie Stoke Mandeville, na czele którego stanął sam Sir Ludwig Guttmann.
Dzięki przychylności Antonia Maglio możliwość zorganizowania igrzysk stała się faktem. W 1960 r. w Rzymie Ludwig Guttman obserwował rywalizację 400 zawodników na wózkach z 23 krajów i tym samym rozpoczęło się współzawodnictwo osób niepełnosprawnych na zasadach sportu olimpijskiego. Dzięki temu wydarzeniu narodziły się igrzyska paraolimpijskie.
Opracowanie wpisu w ramach odbywanego Stażu: Weronika Apolinarek
Podobne artykuły:
