Jak Fundacja Aktywizacja wspiera osoby z niepełnosprawnościami? Dlaczego warto zatrudniać osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności? O motywacji i aktywności społecznej opowiedziała Katarzyna Kędzior-Łątka Dyrektorka Fundacji Aktywizacja Oddział w Rzeszowie – wywiad zrealizował Rampowicz Grzegorz Draus

Od lat pracuje Pani na rzecz osób z niepełnosprawnością, proszę o tym opowiedzieć

Pierwszy raz zawodowo zetknęłam się z osobami z niepełnosprawnościami pracując w stowarzyszeniu pomagającym ofiarom wypadków drogowych, było to zaraz po studiach, czyli w 2003 roku. Potem pracowałam w kilku stowarzyszeniach i fundacjach, które zajmowały się wsparciem osób z niepełnosprawnościami, głównie w zakresie aktywizacji zawodowej. W roku 2013 rozpoczęłam pracę w Fundacji Aktywizacja w Oddziale w Rzeszowie.

Początkowo pracowałam na stanowisku pośrednika pracy. Obserwowanie jak dzięki pracy całego naszego fundacyjnego zespołu osoba z niepełnosprawnością przełamuje strach i wychodzi z zamkniętego środowiska, a potem wchodzi na rynek pracy, sprawiało mi każdorazowo bardzo dużą satysfakcję i dawało motywację do dalszej pracy.

Jak Pani rozumie niepełnosprawność?

Rozumiem ją jako pewne ograniczenie, które jednak nie dyskwalifikuje osoby, a wymaga znalezienia sposobu jak to ograniczenie można zneutralizować. Właśnie w tym miejscu widzę rolę organizacji takich jak nasza, my pomagamy pokonywać te ograniczenia.

Według Pani z jakimi barierami najczęściej spotykają się osoby z niepełnosprawnością?

Może to zaskakujące, ale uważam, że wciąż największą barierą są stereotypy. Pomimo różnych kampanii społecznych osoba z niepełnosprawnościami wciąż bardzo często utożsamiana jest z osobą na wózku. Ludzie często zapominają o tym, że niepełnosprawność jest często niewidoczna, że w otoczeniu możemy mieć osoby z niepełnosprawnościami, a o tym nie wiemy.

Ze stereotypowym myśleniem związana jest również sytuacja, kiedy pracodawca niezadowolony z zatrudnienia osoby z niepełnosprawnością przenosi swoją negatywną opinię na całą grupę osób z niepełnosprawnościami, kreując wówczas bardzo niesprawiedliwy i krzywdzący obraz.

Oczywiście wciąż istnieją bariery w dostępnościach np. architektonicznej lub cyfrowej dla osób z niepełnosprawnościami, ale myślę, że na tym polu dużo zmienia się na lepsze.

Jakiego wsparcia szukają osoby z niepełnosprawnością zwracające się do Fundacji Aktywizacja?

Jesteśmy znani z tego, że zajmujemy się aktywizacją zawodową i społeczną więc trafiają do nas osoby z różnymi stopniami i rodzajami niepełnosprawności, które poszukują pracy, są zagrożone utratą pracy lub chciałyby zmienić pracę, którą obecnie wykonują. Staramy się objąć wsparciem wszystkie osoby z niepełnosprawnością, które do nas trafiają. Jeśli w danym momencie nie możemy zaproponować rozwiązania, którego szuka trafiająca do nas osoba np. stażu, pomagamy wyszukać organizacje, które dysponują takimi usługami i tam kierujemy Klienta.

Co oferuje Fundacja Aktywizacja osobom z niepełnosprawnością?

Jesteśmy ekspertami w dziedzinie aktywizacji zawodowej i społecznej osób z niepełnosprawnościami. Nasze wsparcie jest bardzo zindywidualizowane, osoba, która do nas trafia kierowana jest do zespołu specjalistów, którzy wspólnie z klientem z niepełnosprawnością tworzą ścieżkę wsparcia dostosowaną do jego potrzeb.

Jeśli klient z niepełnosprawnością jest gotowy do wejścia na rynek pracy, pośrednik poszukuje odpowiedniej oferty, jeśli natomiast osobie brakuje doświadczenia lub długo nie pracowała oferujemy praktykę lub staż zawodowy. Możemy również podnieść kwalifikacje klienta oferując szeroki wachlarz szkoleń zawodowych, także w formie e-learningu.

Dla osób bardziej oddalonych od rynku pracy, mamy w ofercie wsparcie psychologa oraz trenera pracy. Nową, ciekawą formą wsparcia jaką oferujemy jest job crafting, czyli szereg działań przygotowujących klienta do podjęcia zatrudnienia oraz do jego utrzymania. W proces job craftingu oprócz naszego Klienta angażujemy także pracodawcę i współpracowników w nowym miejscu pracy.

Korzystając z okazji chciałabym serdecznie zaprosić wszystkie osoby z niepełnosprawnościami poszukujące pracy do kontaktu z naszym Oddziałem w Rzeszowie przy ul. Rejtana 10.

Coraz więcej młodych osób z niepełnosprawnością jest aktywnych zawodowo i społecznie. Czy dostrzega Pani te zmiany i w jakich obszarach?

Widzę, że młode osoby z niepełnosprawnościami lepiej radzą sobie na rynku pracy. Dużą przewagę daje im znajomość nowych technologii – bardzo dobra obsługują komputer i nie są obce im tajniki Internetu.  Te osoby są aktywne, także w mediach społecznościowych. Chętnie zadają pytania, uczą się nowych rzeczy i przejawiają inicjatywę.

Jakie czynniki motywują osoby z niepełnosprawnością do wyjścia z domu i podjęcia aktywności?

Oprócz oczywistej potrzeby samodzielności finansowej, widzę dużą potrzebę integracji społecznej. Myślę, że w wielu przypadkach nawet ta druga potrzeba jest istotniejsza. Nasi klienci z niepełnosprawnościami chcą czuć, że są potrzebni. Aktywność, a szczególnie aktywność zawodowa daje poczucie satysfakcji i spełnienia. Nie bez znaczenia są relacje koleżeńskie, które w naturalny sposób nawiązywane są w miejscu pracy.

Dlaczego tak wielu pracodawców nie zatrudnia osób z niepełnosprawnością? Jakie działania są niezbędne, aby to zmienić?

Wynika to z braku wiedzy i ze strachu przed nieznanym. Częściowo wynika to także z negatywnych stereotypów, o których wspominałam już wcześniej. Ze swojej perspektywy widzę, że kampanie społeczne zrobiły dużo dobrego, jednak najlepszy efekt przynosi sytuacja, kiedy pracodawca zatrudni osobę z niepełnosprawnością i na „własnej skórze” przekona się, że zyskał dobrego i lojalnego pracownika. Taka sytuacja najbardziej przyczynia się do przełamania negatywnych stereotypów i stwarza duże prawdopodobieństwo, że przy kolejnej rekrutacji pracodawca ponownie wybierze kandydata z niepełnosprawnością.

Oczywiście bardzo ważna jest też sytuacja makroekonomiczna. Jak wynika z przeprowadzonych przez naszą Fundację badań, wśród 215 pracodawców ze wszystkich sektorów życia społeczno-gospodarczego (prywatnego, publicznego i pozarządowego), skutki epidemii koronawirusa dotknęły niemal wszystkich badanych pracodawców, a ponad 60% deklaruje, że wprowadziło zmiany w różnych obszarach polityki HR wobec pracowników. Kluczowe wyniki naszego badania pokazują również, że 81% pracodawców zatrudniających pracowników z niepełnosprawnościami deklaruje, że nie będzie ich zwalniać, a 12,1% planuje otworzyć się na zatrudnianie pracowników z niepełnosprawnością.

Jak można pomóc integracji osób pełnosprawnych z osobami z niepełnosprawnością?

Dla mnie jako osoby zajmującej się aktywizacją zawodową osób z niepełnosprawnościami najlepszym środkiem do tego jest wspólne miejsce pracy. Zróżnicowany zespół pracowniczy w mojej opinii najbardziej sprzyja integracji. W naszym Oddziale w Rzeszowie pracują także osoby z niepełnosprawnościami i w mojej opinii pełnią bardzo ważną rolę w strukturze zespołu. Nasza Fundacja liczy prawie 140 osób, aż 27% naszego zespołu stanowią osoby z niepełnosprawnościami.

Dziękuję bardzo za udzielenie wywiadu:) Rampowicz Grzegorz Draus

Fundacja Aktywizacja Oddział w Rzeszowie
ul. Rejtana 10, 35-310 Rzeszów
http://www.aktywizacja.org.pl/

Wywiady zrealizowane przez Rampowicza Grzegorza: